Post by Kurdistan on Apr 10, 2016 14:20:43 GMT
KORDUENE KRALLIĞI
Yunanlı komutan ve tarihçi Ksenefon'un (Ksenephon) M.Ö. 401 yılında ait "Anabasis" (Onbinlerin dönüşü) adlı kitabında “Kardukhi” dediği Kürtler tarafından Korduene krallığı adında kurulmuş bir krallık vardı. (Diğer bilinen adları: Corduene, Gorduene, Gordyene, Gordyaea, Cordueni)
Bu krallık Hakkari ve Diyarbakır arasında kurulmuştu. Korduene krallığı Kürt kralları tarafından yönetiliyordu. Ksenefon'un dediğine göre bağımsız yaşayan bir halkdı, ne Akamenid Pers kralı II. Artaxerxes'in, ne de Ermenilerin egemenliğini tanıyorlardı. Bir seferinde 120.000 kişilik Pers kraliyet ordusu Kürdistanı işgal etmiş ve tek bir asker geri dönememiş. Bunun sebebi de Kürdistan coğrafyasının çok karışık olmasıymış.
KARDUİKAİ KRALLIĞI - M.Ö. 6. YÜZYIL
KORDUENE KRALLIĞI - M.S. 300 YIL
Korduene krallığı, M.Ö. 1. yüzyılda Ermenistan Kralı II. Tigranes (Dikran) tarafından fethedilmiştir. Yunanlı tarihçi Plutarch M.S. 1 yüzyılda yazdığı Paralel Hayatlar/Lucullus adlı eserinde , Korduene (Gordyene) kralı Zarbienus’un Ermenistan kralı Tigranes’in baskısına karşı ittifak için Roma konsolosu Appius Claudius yoluyla Roma generali Lucullusla gizlice irtibata geçtiğini aktarmış. Fakat bu durumdan haberdar olan kral Tigranes, Kürt Kral Zarbienus, karısını ve çocuklarını Romalılar Ermenistana girmeden önce suikast düzenleterek öldürtmüş.
GORDYENE KRALLIĞI - M.Ö. 2. YÜZYIL
Plutarch'ın aktardığına göre M.Ö. 74’de Roma general ve konsolosu Lucullus düşüncesiz olmadığı için Kürdistana girdiğinde müttefiki Zarbienus onuruna cenaze törenleri düzenletmiş. Zarbienus için düzenlenen defin töreninde Zarbienus'un naaşını kraliyet elbiseleri, altın ve Tigranes’den alınan kalıntılarla süslemiş. Lucullus, kendi elleriyle süslendiği cenazeyi kralın akrabalarıyla parfüm dökerek ateşe vermiş. Arkadaşlarına katılarak Zarbienus’un adına içerek; Zarbienusu arkadaş ve de Romalı'ların müttefiki olarak anlatmış. Lucullus, Kürt Kral Zarbienus anısına da masraflı büyük bir anıt yapılmasını emretmiş. Kral Zarbienus’un sarayında bir sürü hazine bulunmuş; altın, gümüş ve üç milyon kova hububat. Böylece Romalı askerlere bolca hububat temin edilmişti. Lucullus kamu hazinesinden tek kuruş almadığı için de takdir edilmişti. Böylece savaşın masrafı kendiliğinden de karşılanmıştı. (Plutarch/Hayatlar/Lucullus, Bölüm 36)
KORDUENE KRALLIĞI - M.Ö. 1. YÜZYIL
KORDUENE KRALLIĞI - M.Ö. 50
DİYARBAKIRDA KÜRT ADIYLA İLK KÜRT VARLIĞI
Yunanlı Plutarch'ın M.S. 1 yüzyılda yazdığı Paralel Hayatlar/Lucullus adlı eserinde Ermenistan kralı Tigranes'in M.Ö. 1. yüzyılda yeni kurduğu “Tigranocerta” (Diyarbakır, Silvan) adındaki şehre Adiabeni, Asur, Gordyeni ve Kapadokyalıları zorunlu iskanla yerleştirdiğini yazmış. Gordyeni'ler Korduene krallığının Kürtleridir. Bu şehirde Grekler ve Kilikyadan getirilip yerleştirilenlerde varmış. Tigranes bu insanların yerleşim yerlerini talan ederek sakinlerini zorla Tigranocerta'da yaşamaya mecbur bırakmış.
Kral Tigranesin Ermenice adı Dikran'dı ve Ermeniler Diyarbakır şehrini kurmasından dolayı bu şehre "Dikranagerd" diyorlardı, anlamı ise "Dikran'ın şehri" demektir.
Gord = Kürd,
Gordyeni = Kürdistanlı,
Gordyene = Kürdistan demektir.
DİCLE NEHRİNİN ETRAFINDA GORDYENE KRALLIĞI
Ksenefon ve Plutarch'a ek olarak Yunanlı coğrafyacı Strabon'da Gordyeneden bahsetmiştir. Ünlü Yunanlı tarihçi ve coğrafyacı Strabon M.Ö. 65 Amasya'da doğmuş ve M.S. 25 yıllarında ölmüştür. Strabon "Geographika (Geography Of Strabo)" adlı yazdığı eserinde Dicle nehrinin bulunduğu yerlerin Kürtlere ait olduğunu ve bu bölgenin antiklerin “Kardukhi” dedikleri aynı yöre olduğunu belirtmiştir. Şehirlerin isimlerinin Saresia, Satalka ve Pinaka olduğunu yazmıştır. (Geography Of Strabo, Kitap 16, Bölüm 1, Paragraf 24, Sayfa 231)
Modern Ermeni tarihçilerinden Nicholas Adontz (Armenia In The Period Of Justinian, 1970) ve Cyril Toumanoff (Studies In Christian Caucasian History, 1963)’un görüşlerini de kısaca not etmek gerek. Toumanoff, lokal Karduki hanedanlıklarından, bir “Gordyene Krallığı” ve “Korduene prenslerinden, 298 yılından sonra onbeş kalesi bulunan Korduene devletinde Roma kontrolünden sözeder (s. 181-182).
Adontz, Tigran’ın ordusundaki etnik gruplar arasında Gordyenleri de sayar (s. 318), modern Kürtlerin atalarının “Kurti”ler olduğunu söyler. Kürtler Kral Tigranesin ordusunda yer alıp birçok yerleşim yerini o dönemlerde hakimiyeti altına almıştır. Bunlar Mezopotamya, Azerbaycan, Suriye, Kapadokyadır. Kürtlerin orduda yer alması sayesinde Ermeni Kral İmparatorluğunu genişletebilmiştir. Kral Tigranesin Kürt olduğuna dair iddialarda vardır.
Daha sonra ise Korduene Krallığı M.Ö. 55 yılında Roma imparatorluğunun bir eyaleti oldu ve 384 yılına kadar dört asır Roma hakimiyetinde kaldı.
ROMA EYALETİ: CORDUENE (KURDISTAN) - M.Ö 31 YILI
KORDUENE hükümdarları:
Zarbienus - M.Ö. 70
Iovinianus -
Jonn -
Manisarus - M.S. 150
Erdeşir - M.S. 340
Jovinian - M.S. 359
Kaynakça
www.crystalinks.com/plutarch.html Plutarch, Paralel Hayatlar, Lucullus, Gordyene
penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lucullus*.html Plutarch, Paralel Hayatlar, Lucullus
ancienthistory.about.com/libr…anabasis_4.htm Xenophon Anabasis or March up Country
arkeoloji.edebiyat.ege.edu.tr/anabasis.html
penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Strabo/16A*.html Geography Of Strabo, Kitap 16, Bölüm 1, Paragraf 24, Sayfa 231. Kürt ve Kürdistan adı Gord ve Gordyaea olarak 1, 8, 21, 24 ve 25. maddelerde geçer.
en.wikipedia.org/wiki/Corduene Korduene Krallığı
Sophene, Gordyene, and Adiabene : three regna minora of northern Mesopotamia between east and west, Michal Marciak
Gordyene, Gordyeni, Corduene, Korduene, Cordueni, Carduchians, Karduki, Carduchi, Karduklar, Kardukya